Begin jaren ’90 van de vorige eeuw (dat klinkt langer geleden dan het is, maar toch) schreef het hoofd van de afdeling digitaal depot van het Canadese nationaal archief, Doug Taylor Monroe, een artikeltje in het mededelingenblad van datzelfde nationale archief hoe je zo’n depot zou moeten bouwen. Hij zag slechts twee stappen: 1: koop een computer, en 2: ‘have fun’. Ondanks deze simpele raad is er sindsdien vooral getheoretiseerd en niet zo heel veel fun gehad. Neem bijvoorbeeld het Toepassingsprofiel Metagegevens Lagere Overheden (TLMO): wie leest dat nu met plezier? Wat natuurlijk niet betekent dat het profiel nutteloos zou zijn, want het is niet alleen plezier onder de zon.
Dankzij initiatieven onder de paraplu en met financiële steun van het programma Archief2020 beginnen nu ook kleinere archiefdiensten op menselijke schaal met experimenteren, je zou kunnen zeggen als aanvulling op de grootschaliger ontwikkelingen bij het Nationaal Archief, de stadsarchieven van Amsterdam en Rotterdam, of bij het Ministerie van Justitie. Theoretische modellen als het TLMO of het fameuze OAIS (Open Archival Information System reference model) blijven nu geen dode letter, maar worden aan de praktijk getoetst. En die praktijk is soms wat weerbarstiger dan tevoren was ingeschat. Het blijkt vaak al niet eens eenvoudig een document management system of een applicatie voor archiefbeheer aan het digitale depot te koppelen, laat staan dat de metadata schema’s op elkaar passen. Dat is vervelend en leidt tot vertraging, maar het zijn wel nuttige leermomenten. Op die manier wordt ook weer nieuwe theorie gemaakt, die dichter bij de praktijk staat en die bijdraagt aan het ontwikkelen van bruikbare tools.
