Recent verscheen er een interessant artikel waarin de Autoriteit Consument & Markt (ACM) het ministerie van VWS adviseert om openheid in zorginformatiesystemen te verplichten. Bij Data Matters zien we dat dit onderwerp veel discussie oproept binnen de zorgsector. Openheid biedt namelijk grote kansen, maar brengt tegelijkertijd ook de nodige risico’s met zich mee.
Waarom openheid?
Veel zorginformatiesystemen houden data onnodig opgesloten. Dit beperkt de mogelijkheden voor innovatie en efficiënt gegevensbeheer. Zorginstellingen moeten vaak hoge kosten maken om hun eigen data beschikbaar te krijgen of om data over te zetten naar een ander systeem. Deze ‘vendor lock-in’ belemmert niet alleen de keuzevrijheid van zorgorganisaties, maar leidt ook tot inefficiëntie en hoge kosten.
Verplichte openheid zou kunnen betekenen dat data sneller en makkelijker gedeeld kan worden tussen systemen. Dit zou de patiëntenzorg ten goede komen, omdat zorgprofessionals over de juiste informatie beschikken, ongeacht het systeem waarin deze is opgeslagen. Bovendien kunnen nieuwe toepassingen, zoals data-analyse en AI, beter benut worden als data toegankelijker is.
Maar... wat zijn de risico's?
De keerzijde van meer openheid is dat het ook uitdagingen met zich meebrengt op het gebied van gegevensbeveiliging en privacy. Het delen van zorgdata moet voldoen aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en andere relevante wet- en regelgeving, zoals de NIS2 en NEN 7510. Open systemen kunnen, als ze niet goed worden beheerd, leiden tot kwetsbaarheden in de gegevensbescherming. De balans tussen toegankelijkheid en veiligheid is hierbij cruciaal.
Daarnaast speelt het risico van misbruik van data. Wanneer zorgsystemen meer open zijn, moet er extra aandacht zijn voor wie toegang heeft tot welke informatie en onder welke omstandigheden. Toestemming van de patiënt en transparantie over het gebruik van hun gegevens blijven belangrijke aandachtspunten.
De weg naar succesvolle openheid
Om de kansen van open zorginformatiesystemen te benutten zonder de risico’s te vergroten, zijn er nog enkele stappen nodig:
Eerst intern op orde: Veel zorgorganisaties kunnen het beste beginnen met het integreren van hun interne informatiebronnen voordat ze systemen extern koppelen. Een centraal digitaal archief kan hierbij helpen, zodat alle data op één plek toegankelijk is en toch goed beveiligd blijft.
Stap voor stap integreren: In plaats van direct over te gaan op volledige openheid tussen organisaties, kan het verstandig zijn om eerst kleinschalige samenwerkingen te starten. Dit biedt de kans om processen en systemen te testen en optimaliseren.
Naleving van regelgeving: Veel zorginstellingen lopen nog achter als het gaat om het voldoen aan nieuwe wetgevingen zoals NIS2 en NEN 7510. Compliance is niet alleen een verplichting, maar ook een manier om risico’s te beperken.
Veiligheid als prioriteit: Zorg ervoor dat systemen niet alleen toegankelijk zijn, maar ook goed beveiligd. Data-integratie- en archiveringsoplossingen zoals onze SIM-on software kunnen hierbij ondersteunen door data centraal op te slaan, te beveiligen en eenvoudig toegankelijk te maken binnen de gestelde kaders.
Openheid in zorginformatiesystemen is absoluut een kans, mits dit op een veilige en goed doordachte manier gebeurt. Door eerst de basis op orde te brengen en te investeren in interne data-integratie en compliance, kunnen zorgorganisaties straks profiteren van betere samenwerking en innovatie zonder concessies te doen aan de veiligheid van gevoelige patiëntgegevens.
Benieuwd hoe jouw organisatie hier stappen in kan zetten? Wij denken graag mee over een veilige en toekomstbestendige aanpak!